Sygnał wysokiej częstotliwości z anteny dostaje się do filtra pasmowego składającego się z dwóch równoległych obwodów rezonansowych strojonych na częstotliwość środkową pasma, sprzężonych kondensatorem C2. Wartość tego kondensatora decyduje o stopniu sprzężenia między obwodami, a tym samym o szerokości pasma przenoszenia i tłumienności sygnałów poza tym pasmem. Aby nadmiernie nie obciążać filtra pasmowego opornością wejściową (ok. 1,5k ) wzmacniacza układu scalonego NE612, jego wejście przyłączono do dzielnika pojemności C4 i C5. Z indukcyjnością L2 równą i wypadkową pojemnością kondensatorów C4 i C5 obwód zachowuje rezonans w środkowym zakresie pasma 3,5-3,8 MHz. W układzie scalonym US1 następuje wzmacnianie oraz mieszanie sygnałów pochodzących z wewnętrznego wzmacniacza tego układu i zewnętrznego generatora VFO. W strukturze układu znajdują się wzmacniacze różnicowe, mieszacz zrównoważony, oscylator i obwody stabilizujące. NE612 charakteryzuje się dużym wzmocnieniem, małymi szumami własnymi i dobrymi parametrami przemiany. Produktem demodulacji w mieszaczu zrównoważonym, po odfiltrowaniu w dolnoprzepustowym filtrze Dł1 i C11, jest sygnał małej częstotliwości z zakresu pasma akustycznego.
Przy odbiorze sygnałów z modulacją SSB bardzo ważne jest zawężenie do około 3kHz pasma przenoszenia całego toru wzmacniacza akustycznego. Wstępne ograniczenie pasma przepustowego odbywa się pojemnością kondensatora C13 w gałęzi ujemnego sprzężenia zwrotnego wzmacniacza na tranzystorze T1. Kształtowanie charakterystyki przenoszenia uzyskano głównie w filtrze dolnoprzepustowym w układzie sprzężenia zwrotnego wzmacniacza US3. W stopniu wzmacniacza mocy zastosowano układ scalony TBA810, ale można z powodzeniem wykorzystać inny w odpowiedniej dla niego aplikacji. Odbiornik nasłuchowy charakteryzuje się prostotą wykonania i podziałem na funkcjonalne moduły. W jego konstrukcji wykorzystano łatwo dostępne elementy elektroniczne. Układ cyfrowej skali częstotliwości zmontowano wykorzystując gotowe do składania moduły KIT. Można je zakupić w sklepie wysyłkowym AVT. Nie ma potrzeby nawijania cewek i dławików gdyż zastosowano gotowe indukcyjności, przypominające wyglądem rezystory. Połączenia wykonano na uniwersalnych płytkach drukowanych, lutując elementy od strony ścieżek przewodzących.
Schemat odbiornika
Zaletą takiego montażu jest możliwość przebudowy układu i wymiany elementów elektronicznych bez uszkodzeń. Każdy z modułów można wykonać w czasie kilkudziesięciu minut. Nie ma potrzeby żmudnego projektowania i wytrawiania obwodów drukowanych. Aby zwiększyć stabilność częstotliwości, moduł generatora VFO zamknięto w pudełku zlutowanym z bielonej blachy stalowej. Dolną część obudowy wykonano z blachy aluminiowej o grubości 2mm zagiętej z obu stron pod kątem prostym. W blasze wycięto okrągły otwór na głośnik. W otwór wklejono metalową siatkę osłonową. Elementy górnej części obudowy wykonano z płyty tekstolitowej o grubości 4mm i sklejono pod kątem prostym. Wszystkie połączenia wykonano dwuskładnikowym klejem epoksydowym. Całość szlifowano i malowano czarną, matową farbą z aerozolem. Z przodu umieszczono potencjometry, podświetlane gniazdo do podłączenia słuchawek i okno wyświetlacza cyfrowej skali częstotliwości. Płytę czołową wykonano w programie graficznym Corel Draw drukując rysunek na kolorowym papierze samoprzylepnym, jednostronnie laminowanym. Przy dobrej propagacji w prezentowanym odbiorniku z anteną drutową słychać odległe stacje polskie i zagraniczne. Znacznie poprawił się odbiór z dipolem półfalowym.
Dobry odbiornik, w podstawowej wersji na pasmo 80m, łatwy do rozbudowy o kolejne pasma. Cechuje się dobrym odbiorem, względnie duża czułością i skuteczną automatyką ARW. Można zastosować filtr kwarcowy fabryczny albo wykonać samemu dobierając cztery kwarce 8MHz o jak najbardziej zbliżonych częstotliwościach rezonansowych. W moim układzie zastosowałem filtr kwarcowy, którego charakterystykę ukształtowałem wobulatorem opisanym w dziale Mierniki. Jako VFO zastosowałem generator cyfrowy DDS. Ogromna stabilność i wygoda w strojeniu. Odbiornik został opracowany między innymi na bazie transiwera Kajman przez kolegę SQ9ATK.
Zestaw generatorów BFO i VFO zastosowany pierwotnie w odbiorniku. Niska stabilność generatora VFO wymusiła zmianę na cyfrowy generator sinusoidalny DDS. Na zdjęciu wnętrza odbiornika widać VFO jako generator DDS.
Pomimo dostępności i różnorodności produkowanego sprzętu, wielu początkujących krótkofalowców podejmuje próby samodzielnego wykonania urządzeń. Ich budowanie, eksploatowanie i możliwości eksperymentowania dają dużą satysfakcję. Często proste konstrukcje przy niewielkich nakładach finansowych osiągają zadowalające parametry. Prezentuję odbiornik CW i SSB z bezpośrednią przemianą częstotliwości na pasmo od 3,5MHz do 3,8MHz. Na skutek uproszczenia konstrukcji stają się zbędne moduły elektroniczne i filtry kwarcowe charakterystyczne dla odbiorników z pośrednią przemianą częstotliwości.
Interpretacja graficzna modulacji jednowstęgowej SSB
TROCHĘ TEORII
Warto przypomnieć, że modulacja SSB to odmiana modulacji amplitudy polegająca na usunięciu wstęgi bocznej i znacznym wytłumieniu fali nośnej w sygnale. Pozostaje jedna, dolna lub górna wstęga boczna, w której skupiona jest prawie cała energia promieniowania. Interpretację graficzną modulacji jednowstęgowej SSB pokazano na rysunku. Aby podczas odbioru uzyskać informację użytkową zawartą we wstędze SSB, musimy odtworzyć brakujący sygnał fali nośnej, wytwarzając go w stabilnym generatorze lokalnym VFO. W procesie demodulacji na skutek zdudnienia sygnałów tego generatora i sygnałów wstęgi bocznej otrzymuje się użytkowy sygnał małej częstotliwości.
Odbiornik homodynowy 80m dla początkujących styczeń 2005
Schemat odbiornika jednopasmowego
Jurek SQ7JHM
Odbiornik jednopasmowy 80m z przemianą maj 2014
SQ7JHM
